RPP chce uchylenia przepisów pozwalających mu na interwencję ws. strajku w placówkach medycznych

Projekt nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia i przekazany w połowie czerwca do konsultacji publicznych zakłada nowe uprawnienia Rzecznika Praw Pacjenta zakłada. Media określiły projekt jako tzw. Lex Szarlatan, gdyż ma dać RPP możliwość skuteczniejszego reagowania na przypadki praktyk pseudomedycznych.

Dr Wojciech Rożdżeński, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji UW, specjalista prawa medycznego i farmaceutycznego, powiedział PAP, że projekt zakłada, iż Rzecznik Praw Pacjenta może zażądać zaprzestania strajku lub określonych zachowań w jego ramach, jeśli uzna, że strajk ten może zagrażać życiu lub zdrowiu pacjentów. – Obecnie RPP potrzebuje orzeczenia sądu, że strajk jest bezprawny – zaznaczył Rożdżeński.

Zmiana przepisów stanowi zagrożenie

Według prawnika zmiana przepisów w przypadku lekarzy i ochrony przez nich zdrowia pacjenta niewiele zmienia. – Jeżeli strajk, który uzasadniałby interwencję Rzecznika Praw Pacjenta, już na samym poziomie uprawdopodobnienia stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjentów, to byłby sprzeczny z Kodeksem etyki lekarskiej, nie mówiąc o odpowiedzialności za niedopełnienie obowiązków jako gwarant z Kodeksu karnego czy odpowiedzialności odszkodowawczej – powiedział Rożdżeński. – Lekarze, nawet strajkując, są zobowiązani udzielać pomocy pacjentom w stanie zagrożenia życia – podkreślił.

Przewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy (OZZL) Grażyna Cebula-Kubat zaznaczyła, że obecnie lekarze nie decydują się na strajki i protesty, a jeśli nie zgadzają się na warunki pracy, to po prostu odchodzą. Podkreśliła, że ostatni strajk lekarzy odbył się w 2007 r.

– Odejście z pracy jest bezpieczniejsze niż strajk. Prowadziłam trzy bardzo duże strajki i wiem, jak duża odpowiedzialność ciąży na tych, którzy strajk prowadzą, i na tych, którzy zostają na oddziale na dyżurze. Dlatego lekarze decydują się na odejścia z pracy, w tym grupowe, a nie na strajk – powiedziała Cebula-Kubat.

Rożdżeński powiedział, że jeśli personel odchodzi z zachowaniem okresów wypowiedzenia przewidzianych w umowie o pracę czy w kontrakcie, to na NFZ, samorządach i wojewodzie spoczywa obowiązek organizacji świadczeń zdrowotnych na terenie danego województwa. – Jeśli jednostka samorządowa dowiaduje się, że odchodzi grupa lekarzy i wobec tego trzeba zamknąć oddział, to obowiązkiem tych podmiotów jest takie zarządzanie pozostałymi placówkami i skoordynowanie współpracy, stworzenie takiego planu, żeby zaspokoić potrzeby zdrowotne mieszkańców, czyli kierować pacjentów w miejsca, w których otrzymają leczenie – dodał.

Ludzie są coraz mniej związani z miejscem pracy

Także przewodniczący Porozumienia Rezydentów Sebastian Goncerz powiedział, że obecnie, jeśli w szpitalu panują złe warunki pracy, to lekarze specjaliści najczęściej zwyczajnie z niej rezygnują i idą gdzie indziej. – Rzadko wkładają ogromną pracę w walkę o zmiany organizacyjne w drodze strajków. W mojej ocenie ludzie są coraz mniej związani ze swoim miejscem pracy, nie tylko w ochronie zdrowia – dodał Goncerz.

Członek zarządu Ogólnopolskiego Międzyzakładowego Związku Zawodowego Personelu Pomocniczego w Ochronie Zdrowia Krystian Krasowski powiedział, że w odróżnieniu od lekarzy salowa ani noszowy nie pojadą 200-300 km do innego zakładu pracy, bo ich na to nie stać. – Nie pamiętam strajku pracowników niemedycznych. To najbardziej zastraszona grupa, która obawia się o swoje zatrudnienie – dodał.

Krasowski podkreślił, że jest przeciwnikiem tego, by Rzecznik Praw Pacjenta mógł stwierdzać naruszenie zbiorowych praw pacjentów w przypadku strajku, bez orzeczenia sądu. – Nie wyobrażam sobie, że pracownicy odejdą od łóżek w przypadku pacjentów z zagrożonym stanem życia lub zdrowia, ale nie wolno w ten sposób ograniczać prawa do strajku, bo jest to wywalczone obywatelskie prawo – zaznaczył Krasowski.

Według Rożdżeńskiego nowe uprawnienia RPP, które przewidziano w projekcie, to usprawnienie pewnych procesów. – Nie patrzyłbym na to, jak na zmianę samego prawa do strajku i ochrony personelu jako pracowników, ale jako na przyspieszenie pewnych procedur ze strony państwa – dodał. Zaznaczył, że zmianie nie ulega ani prawo do strajku, ani obowiązek udzielania pomocy przez personel medyczny.

Przepisy są martwe i nigdy nie były stosowane

Do sprawy odniosła się Anna Hernik-Solarska, rzeczniczka prasowa Rzecznika Praw Pacjenta. Zwróciła uwagę, że przepisy dotyczące prowadzenia akcji protestacyjnej lub strajku wbrew przepisom o rozwiązywaniu sporów zbiorowych przez organizatora strajku, w kontekście stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, istnieją w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta od samego początku, tj. od dnia jej uchwalenia – 6 listopada 2008 r.

„Są one – z uwagi na ich konstrukcję prawną – kompletnie martwe i nigdy nie były stosowane. Rzecznik Praw Pacjenta nigdy nie stwierdził stosowania praktyki naruszającej zbiorowe prawa pacjentów przez organizatora strajku” - wskazała. „Trzeba mieć na uwadze, że wszelkie zmiany proponowane w ww. projekcie ustawy, z legislacyjnego punktu widzenia, muszą konsekwentnie uwzględniać obowiązujący stan prawny (terminy prawne i definicje). Jednakże po dalszych analizach RPP zgłosił uwagę i w ogóle postuluje uchylenie przepisów dotyczących organizatorów strajku jako kompletnie niestosowalne i martwe poprzez swoją konstrukcję” - dodała.

Tzw. projekt Lex Szarlatan zakłada m.in., że jeżeli w toku postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów zostanie uprawdopodobnione, że dalsze stosowanie zarzucanej praktyki może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia pacjentów, RPP przed zakończeniem postępowania w sprawie stosowania tych praktyk może w drodze decyzji zobowiązać podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych albo organizatora strajku do zaniechania określonych zachowań w celu zapobieżenia tym zagrożeniom.

Pacjenci muszą mieć możliwość dodzwonienia się do przychodni POZPrzychodnie podstawowej opieki zdrowotnej mające umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia muszą zapewnić pacjentom realną możliwość kontaktu telefonicznego z rejestracją – przypomniał Rzecznik Praw Pacjenta, powołując się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.