Co z ustawą antyalkoholową? ►
W ministerialnym projekcie ustawy o trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi przewidziano zakaz promocji piwa, a także to, że kary za nielegalną reklamę i promocję miałyby zostać podniesione. Ponadto możliwe byłoby ograniczenie wolności i obowiązywałby zakaz wprowadzania do obrotu alkoholu w postaci innej niż płynna. Co dzieje się z przepisami?
- W resorcie zdrowia przygotowano projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
- Co dzieje się z przepisami?
- Co w nich dokładnie zapisano?
- Co z alkoholem w postaci proszku, kryształu, żelu i pasty?
- O tym w Sejmie mówiła dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Anna Bauman-Popczyk
Podczas posiedzenia Podkomisji stałej do spraw zdrowia psychicznego na temat aktualnej sytuacji dotyczącej zdrowia psychicznego młodych Polek i Polaków, w związku ze wczesną inicjacją alkoholową, przedstawicielka resortu szczegółowo omówiła nowe przepisy.
Zaczęła od tego, dlaczego powinny one jak najszybciej obowiązywać.
– Zgodnie z najnowszymi wynikami badań ESPAD z 2024 r. [European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs, w skrócie ESPAD, to europejskie badanie ankietowe, które odbywa się co cztery lata, monitorując używanie przez młodzież substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol, papierosy, narkotyki i dopalacze – red.] napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieży. Chociaż raz w życiu alkohol spożywało prawie 73 proc. uczniów z młodszych grup wieku, czyli 15–16 lat, i starszych, to jest 17–18 lat – 91 proc. Picie jest powszechne – w tych grupach wiekowych, w czasie ostatnich 30 dni przed badaniem piło około 40 proc. piętnasto- i szesnastolatków oraz 73 proc. siedemnasto- i osiemnastolatków. Najpopularniejszym napojem alkoholowym jest piwo – mówiła dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia Anna Bauman-Popczyk, prezentując przygotowany w resorcie projekt ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Pierwszą wersję opublikowano na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji 12 marca 2025 r.: www.legislacja.rcl.gov.pl/708035.
Ostatnią – poprawki – 10 października: www.legislacja.rcl.gov.pl/742055.
O projekcie – w skrócie
W ministerialnym projekcie ustawy przewidziano zakaz promocji piwa, w tym przez upusty, rabaty, pakiety i programy lojalnościowe, gry losowe, nagrody – obecnie zakazana jest reklama i promocja napojów alkoholowych z wyjątkiem piwa.
Kary za nielegalną reklamę i promocję napojów alkoholowych miałyby zostać podniesione. Po zmianach minimalna wysokość grzywny wyniesie 20 tys. zł, a maksymalna – 750 tys. zł. Ponadto możliwa byłaby kara ograniczenia wolności. Obecne sankcje to grzywna od 10 tys. do 500 tys. zł.
Poza tym w projekcie zapisano zakaz wprowadzania do obrotu alkoholu w postaci innej niż płynna.
– W projekcie przewidziano między innymi zmiany dotyczące promocji napojów alkoholowych oraz zmiany w przepisie karnym za prowadzenie nielegalnej promocji i reklamy napojów alkoholowych – po prostu zaostrzenie sankcji karnej w tym zakresie, jak również nałożenie na sprzedawców lub podających napoje alkoholowe obowiązku odmowy sprzedaży lub podania napojów alkoholowych osobom, które nie okazały dokumentu potwierdzającego ich wiek, przy czym konstrukcja proponowanego przepisu obliguje każdorazowo sprzedawcę lub podającego do żądania okazania powyższego dokumentu w przypadku wątpliwości co do ukończenia przez nabywcę 18. roku życia – mówiła.
– Tworząc projekt, chcieliśmy zareagować na problem, jakim są niepożądane i niebezpieczne praktyki dotyczące wyglądu opakowań napojów alkoholowych oraz pojawiających się nowych postaci alkoholu. Chodzi o „alkotubki”. Na rynku pojawiają się produkty alkoholowe w postaci tubek lub saszetek, które wizualnie są podobne do opakowań musów owocowych. Dlatego proponowane rozwiązania będą odnosiły się zarówno do kwestii wyglądu opakowania napoju alkoholowego oraz wyglądu i treści zamieszczanych na nim informacji, jak i do materiału, z którego może być wykonane opakowanie – podkreśliła.
Poza tym zaproponowano zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, czyli zakaz wprowadzania do obrotu alkoholu w postaci innej niż płynna.
– Alkohol w postaci proszku, kryształu, żelu i pasty mógłby sprzyjać wzrostowi jego spożycia, a tym samym wzrostowi szkód związanych z jego używaniem. Taka postać alkoholu mogłaby również ułatwić młodzieży wnoszenie go do miejsc, w których ten nie powinien się znajdować, na przykład do szkół, żeby tam go spożywać. Ponadto istnieją obawy, że alkohol w takiej postaci bardziej skłaniałby do jego używania szczególnie przez młodzież, gdy po prostu wydaje się to czymś nowym, a także w o wiele ciekawszej formie – wyjaśniła.
Fragment posiedzenia – które odbyło się 8 października – poniżej, pod wideo dalsza część tekstu.
Wideo pochodzi ze strony internetowej: www.sejm.gov.pl/03E1EF4.
Co dalej?
Jak dowiaduje się „Menedżer Zdrowia”, projekt ustawy został skierowany do ponownych konsultacji publicznych 10 października 2025 r. z 21-dniowym terminem zgłaszania uwag. Ten czas minął. Obecnie trwają prace związane z analizą zgłoszonych uwag.
Jak piją dzieci?
Kiedy politycy zastanawiają się i procedują przepisy dotyczące wychowania w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, spierając się o prohibicję i to, czy wycofać alkohol ze sprzedaży na stacjach benzynowych, młodzi piją – często, także przed ukończeniem 14. roku życia.
Aktywiści z Fundacji GrowSPACE sprawdzili to – przeprowadzili badanie, by dowiedzieć się, kiedy młodzi ludzie po raz pierwszy sięgają po alkohol i jak często mieli z nim do czynienia w minione wakacje. Wyniki, które są przygnębiające, omówili w Sejmie, przedstawiając raport „Zero procent prawdy”.
Badanie zlecili Ogólnopolskiej Grupie Badawczej – trwało w pierwszych dwóch tygodniach września i objęło reprezentatywną próbę 1001 pełnoletnich mieszkańców i mieszkanek Polski.
W skrócie – wyniki potwierdziły to, że Polacy nie wylewają za kołnierz, a picie zaczynają wcześnie.
Przykłady:
- 44 proc. ankietowanych przyznało, że pierwszy trunek wypiło jeszcze przed osiągnięciem pełnoletności – wśród nich 6,8 proc., zanim ukończyło 14 lat.
- Większość przyznała, że zdobycie napoju z procentami nie stanowiło większego wyzwania.
- 49,83 proc. z nich po prostu kupiło go w sklepie, a o dowód nikt nie spytał. 28 proc. poprosiło o zakup kogoś dorosłego z powodzeniem.
- Młodzi najczęściej wybierali piwo (49 proc.), w drugiej kolejności zaś wino (28,56 proc.). Okoliczności to wspólny czas ze znajomymi lub impreza rodzinna.
- Ponad 64 proc. ankietowanych wyznało, że sięgnęło minionego lata po napoje wyskokowe – ok. 17 proc. raz w tygodniu, a ponad 6 proc. częściej. Tylko 21,8 proc. badanych z grupy wiekowej 18–29 lat wybrało wakacje bez alkoholu.
Wyniki omówili Jan Pieniążek i Dominik Kuc z Fundacji Fundacji GrowSPACE.
Więcej w tekście „Jak piją dzieci?”.
Przeczytaj także: „Opakowania i sprzedaż alkoholu – zmiany”, „Rozmawiamy o wódzie, a nie o polityce”, „Czy Polak pić musi?”, „Po co nam nocna prohibicja?”, „Trzeźwi po godz. 22”, „Czy Polacy chcą nocnej prohibicji?”, „Zakaz sprzedaży alkoholu – sonda”, „Ile pije Polak”, „Prezydenckie weto”, „Alkowyliczanka”, „Alkoprzyzwolenie”, „ Nałogi najdroższe” i „Alkohol – ojciec polskich chorób”.
