21 proc. Polaków wiedzę o nowotworach czerpie z seriali
Z badań przeprowadzonych przez Fundację Rosa wynika, że ankietowani oceniają swój stan wiedzy o nowotworach średnio na 5,4 (w skali 1-10). Skąd czerpią informacje? Większość z mediów tradycyjnych i Internetu, jedynie 21 proc. od lekarzy – dokładnie tyle samo, ile z seriali i filmów.
Akcja „Rak to nie loteria” została przeprowadzona we Wrocławiu przy okazji Światowego Dnia Walki z Rakiem. Stanowiła część kampanii Rakoobrona, organizowanej przez Fundację Rosa i Fundację Onkologiczną DUM SPIRO SPERO. Wypełnionych zostało prawie 750 ankiet, sprawdzających wiedzę na temat profilaktyki onkologicznej oraz trzech nowotworów – raka płuca, czerniaka skóry i raka szyjki macicy.
– W przypadku tych rodzajów nowotworów wiele zależy od prowadzonego stylu życia. Dlatego poddaliśmy diagnozie wiedzę o przyczynach, objawach i czynnikach ryzyka – mówi Martyna Niewójt z Fundacji Rosa, szefowa projektu Rakoobrona.
Prawie połowa respondentów błędnie uważa, że znamię może okazać się nowotworem złośliwym, jeśli ma wyraźne granice. Tylko 60 proc. ankietowanych wie, że podejrzenia powinny wzbudzać znamiona asymetryczne, a niespełna 50 proc. – że wielokolorowe.
Wyniki badań pokazują, że dodatkowa edukacja jest potrzebna szczególnie w przypadku raka szyjki macicy. Co dziesiąta osoba nie wiąże tego nowotworu z wirusem HPV, a tylko niespełna 20 proc. wie, że wirus HPV może powodować także raka odbytu, przełyku i gardła. W Polsce śmiertelność na ten typ nowotworu jest aż o 70 proc. wyższa niż średnio w krajach Unii Europejskiej.
– Brak wiedzy na temat przyczyn raka szyjki macicy przekłada się na to, że w Polsce ten nowotwór rozpoznaje się za późno. Gdyby Polki regularnie raz w roku wykonywały badania cytologiczne, raka szyjki macicy w rozwiniętym stadium w naszym kraju w ogóle już by nie było – wyjaśnia Martyna Niewójt.
Najlepiej jest z wiedzą o przyczynach raka płuca. Prawie wszyscy ankietowani zdają sobie sprawę, że palenie papierosów znacznie zwiększa ryzyko zachorowanie na ten nowotwór. Ponad połowa osób jako czynnik ryzyka poprawnie wskazała również zanieczyszczenie środowiska.
75 proc. ankietowanych uważa, że styl życia ma wpływ na ryzyko zachorowania na raka. Na czele listy znajdują się odpowiednie żywienie, istotne dla 69 proc., i używki, wskazane przez 57 proc. Co trzecia osoba dostrzega wartość aktywności fizycznej, a 14 proc. widzi zagrożenie w stresie.
Z drugiej strony, mimo przekonania o znaczeniu stylu życia, tylko 7 proc. osób uważa, że profilaktyka onkologiczna zmniejsza ryzyko zachorowania. Zdecydowana większość osób wiąże ją jedynie z badaniami przesiewowymi, nie traktując ich jako elementu zdrowego trybu życia. Taka sytuacja ma konsekwencje. W większości województw aktualne badania cytologiczne ma tylko 20-25 proc. kobiet, a w Wielkopolsce zaledwie 16 proc. W kraju są powiaty, gdzie odsetek ten wynosi poniżej 10 proc.
Wczesne rozpoznanie niepokojących zmian ma ogromne znaczenie dla wyników leczenia, jednak tylko 60 proc. respondentów uważa, że nowotwór złośliwy w ogóle można wyleczyć.
Projekt Rakoobrona jest skierowany do młodzieży w wieku 14-19 lat i przewiduje zajęcia edukacyjne w szkołach – w wymiarze 1 godziny lekcyjnej, dla uczniów klas II i III szkół gimnazjalnych oraz I-III szkół ponadgimnazjalnych.
– W przypadku tych rodzajów nowotworów wiele zależy od prowadzonego stylu życia. Dlatego poddaliśmy diagnozie wiedzę o przyczynach, objawach i czynnikach ryzyka – mówi Martyna Niewójt z Fundacji Rosa, szefowa projektu Rakoobrona.
Prawie połowa respondentów błędnie uważa, że znamię może okazać się nowotworem złośliwym, jeśli ma wyraźne granice. Tylko 60 proc. ankietowanych wie, że podejrzenia powinny wzbudzać znamiona asymetryczne, a niespełna 50 proc. – że wielokolorowe.
Wyniki badań pokazują, że dodatkowa edukacja jest potrzebna szczególnie w przypadku raka szyjki macicy. Co dziesiąta osoba nie wiąże tego nowotworu z wirusem HPV, a tylko niespełna 20 proc. wie, że wirus HPV może powodować także raka odbytu, przełyku i gardła. W Polsce śmiertelność na ten typ nowotworu jest aż o 70 proc. wyższa niż średnio w krajach Unii Europejskiej.
– Brak wiedzy na temat przyczyn raka szyjki macicy przekłada się na to, że w Polsce ten nowotwór rozpoznaje się za późno. Gdyby Polki regularnie raz w roku wykonywały badania cytologiczne, raka szyjki macicy w rozwiniętym stadium w naszym kraju w ogóle już by nie było – wyjaśnia Martyna Niewójt.
Najlepiej jest z wiedzą o przyczynach raka płuca. Prawie wszyscy ankietowani zdają sobie sprawę, że palenie papierosów znacznie zwiększa ryzyko zachorowanie na ten nowotwór. Ponad połowa osób jako czynnik ryzyka poprawnie wskazała również zanieczyszczenie środowiska.
75 proc. ankietowanych uważa, że styl życia ma wpływ na ryzyko zachorowania na raka. Na czele listy znajdują się odpowiednie żywienie, istotne dla 69 proc., i używki, wskazane przez 57 proc. Co trzecia osoba dostrzega wartość aktywności fizycznej, a 14 proc. widzi zagrożenie w stresie.
Z drugiej strony, mimo przekonania o znaczeniu stylu życia, tylko 7 proc. osób uważa, że profilaktyka onkologiczna zmniejsza ryzyko zachorowania. Zdecydowana większość osób wiąże ją jedynie z badaniami przesiewowymi, nie traktując ich jako elementu zdrowego trybu życia. Taka sytuacja ma konsekwencje. W większości województw aktualne badania cytologiczne ma tylko 20-25 proc. kobiet, a w Wielkopolsce zaledwie 16 proc. W kraju są powiaty, gdzie odsetek ten wynosi poniżej 10 proc.
Wczesne rozpoznanie niepokojących zmian ma ogromne znaczenie dla wyników leczenia, jednak tylko 60 proc. respondentów uważa, że nowotwór złośliwy w ogóle można wyleczyć.
Projekt Rakoobrona jest skierowany do młodzieży w wieku 14-19 lat i przewiduje zajęcia edukacyjne w szkołach – w wymiarze 1 godziny lekcyjnej, dla uczniów klas II i III szkół gimnazjalnych oraz I-III szkół ponadgimnazjalnych.
