Przyznanie PWZ w trybie warunkowym – stanowisko NRL

4 lipca Naczelna Rada Lekarska wydała stanowisko w sprawie przyjęcia rekomendacji w zakresie przyznawania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty na podstawie przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

W ocenie NRL, wejście w życie ustawy z 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw spowodowało rozbieżności w zakresie stosowania przepisów dotyczących przyznawania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty dla obywateli Ukrainy, którzy uzyskali kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej.

W związku z powyższym, samorząd lekarski zaproponował przyjęcie i stosowanie rekomendacji w tym zakresie.

Przepisy źródłem niejednolitej praktyki

Samorząd lekarski przywołując art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wyjaśnił, że warunkowe prawo wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty mogło być przyznawane obywatelom Ukrainy przez okres 32 miesięcy, liczonych od dnia 24 lutego 2022 r. Termin ten upłynął dnia 24 października 2024 r. Jak wskazuje NRL, ustawa z 15 maja 2024 r. zawiera jednak przepisy przejściowe, które mogły być źródłem niejednolitej praktyki.

NRL wskazała na art. 30 ust. 3 pkt 1 tej ustawy, który mówi o tym, że postępowania w sprawach przyznania prawa wykonywania zawodu lekarza i prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty oraz wydania dokumentu „Prawo wykonywania zawodu lekarza” albo „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” wszczęte i niezakończone do dnia 24 października 2024 r. są prowadzone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Bez warunkowego prawa wykonywania zawodu Szefostwo resortu zdrowia dogadało się z Naczelną Radą Lekarską – ustalono, że to samorząd będzie decydował, kto może pracować jako lekarz w Polsce, a jedynym dokumentem to potwierdzającym będzie prawo wykonywania zawodu.

W art. 27 wymienionej ustawy wskazano, że „do wniosków złożonych na podstawie art. 61 i art. 64 ustawy zmienianej w art. 1 przed dniem 25 października 2024 r. stosuje się przepisy dotychczasowe”.

W celu wyjaśnienia wskazanych powyżej przepisów przejściowych Naczelna Rada Lekarska przyjęła, że „postępowanie” prowadzone przez ministra zdrowia w przedmiocie zgody na wykonywanie zawodu lekarza i „postępowanie” prowadzone przez okręgową radę lekarską w przedmiocie przyznania warunkowego prawa wykonywania zawodu są odrębnymi postępowaniami toczącymi się przed niezależnymi od siebie organami, z których każdy w zakresie swoich kompetencji podejmuje samodzielnie rozstrzygnięcie.

NRL podała, że taki pogląd prezentuje obecnie również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ( wyrok WSA w Warszawie z 10 października 2024 r. sygn. VIII SA/Wa 370/24 oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 stycznia 2025 r. sygn. akt V SA/Wa 819/24).

Odrębność postępowania

NRL wytłumaczyła, że w postępowaniu prowadzonym przez okręgową radę lekarską zgoda ministra zdrowia jest traktowana jako dodatkowy warunek, bez którego postępowanie w przedmiocie przyznania warunkowego prawa wykonywania zawodu nie mogłoby prowadzić do przyznania warunkowego PWZ. Również w doktrynie wskazuje się, że zgoda ministra na wykonywanie zawodu jest jednym z elementów wymaganych do przyznania prawa wykonywania zawodu i w żadnej mierze nie może go zastępować.

– Biorąc pod uwagę atrybut odrębności postępowania w przedmiocie udzielenia zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty prowadzonego przez ministra zdrowia i postępowania w przedmiocie przyznania warunkowego PWZ, Naczelna Rada Lekarska przyjmuje, że użyte w art. 30 ust. 3 pkt 1 ustawy z 15 maja 2024 r. wyrażenie „postępowania w sprawach przyznania prawa wykonywania zawodu lekarza i prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty” oraz wydania dokumentu „Prawo wykonywania zawodu lekarza" albo „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty" oznacza jedynie postępowania toczące się przed organami samorządu lekarskiego. W rezultacie tylko wszczęte i niezakończone przed dniem 24 października 2024 r. postępowanie przed okręgową radą lekarską zainicjowane wnioskiem o przyznanie warunkowego PWZ może toczyć się dalej na zasadach dotychczasowych. Przepis ten nie daje natomiast podstawy do przyznania warunkowego PWZ na podstawie wniosków, które zostały złożone do okręgowej rady lekarskiej po dniu 24 października 2024 r. – podkreślono w stanowisku NRL.

Interpretacja przepisów 

Podobnie – jak wskazała NRL – z uwagi na odrębność postępowań przed ministrem zdrowia i przed okręgową radą lekarską należy interpretować przepis zawarty w art. 27 ustawy z 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw, uznając, że wnioskiem wymienionym w tym przepisie jest wniosek o przyznanie warunkowego PWZ.

W ocenie Naczelnej Rady Lekarskiej, dla przyznania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty obywatelowi Ukrainy konieczne jest, aby wniosek o przyznanie warunkowego prawa wykonywania zawodu został złożony w okręgowej radzie lekarskiej najpóźniej w dniu 24 października 2024 r.

Zablokować uproszczony dostęp do zawodu lekarza Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej apelował o uchylenie przepisów, które przewidują możliwość nabywania uprawnień do wykonywania zawodu lekarza w Polsce w trybach uproszczonych.

Ważnym oparciem dla takiego poglądu jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który został ogłoszony dnia 22 stycznia 2025 r. (sygn. akt V SA/Wa 819/24), w którego uzasadnieniu WSA wskazał, że decyzja ministra zdrowia w sprawie zgody na wykonywanie zawodu wydana w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego nie daje automatycznie podstawy do przyznania warunkowego prawa wykonywania zawodu lekarza po odwołaniu tego stanu.

Okres możliwości wnioskowania o warunkowe prawo wykonywania zawodu

Zdaniem NRL, przyjęcie poglądu odmiennego wskazującego, że kluczowe dla możliwości uzyskania warunkowego PWZ jest tylko złożenie przed dniem 24 października 2024 r. wniosku do ministra zdrowia o wydanie decyzji wyrażającej zgodę na wykonywanie zawodu lekarza oznaczałoby, że kandydat (obywatel Ukrainy) mógłby złożyć wniosek o przyznanie warunkowego PWZ nawet wiele lat po dacie 24 października 2024 r. Nie byłoby przy tym żadnej daty końcowej określającej termin złożenia takiego wniosku, co byłoby z kolei nie do pogodzenia z zasadami nabywania uprawnień do wykonywania zawodu w Polsce.

Stanowisko w całości poniżej.

Język polski obowiązkiem– Czy lekarz pracujący w Polsce powinien znać język polski? Oczywiście – mówi prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Łukasz Jankowski.

Przeczytaj także: „Nieznajomość języka szkodzi” i „To skandal, gdy Polaka leczy ktoś, kto nie zna języka”.