EULAR zaleca obniżenie dawki GKS w leczeniu tocznia

Toczeń rumieniowaty układowy to przewlekła choroba autoimmunologiczna charakteryzująca się bardzo zmiennym obrazem klinicznym i złożonym przebiegiem z okresami zaostrzeń i remisji. Podczas gdy ryzyko uszkodzenia narządów w SLE jest znane od dawna, ryzyko wczesnych uszkodzeń jest obecnie coraz częściej rozpoznawane i przypisywane głównie glikokortykosteroidom stosowanym doustnie jako podstawa leczenia choroby.

Z tych powodów najnowsze zalecenia Europejskiego Sojuszu Stowarzyszeń Reumatologicznych (EULAR) z 2023 r. dotyczące SLE nakazują, aby GKS doustne zmniejszyć do dawki podtrzymującej ≤5 mg/dobę w przeliczeniu na prednizon i w miarę możliwości je odstawić. Ponadto u pacjentów, u których nie można zmniejszyć GKS poniżej ≤5 mg/dobę, należy rozważyć dodanie konwencjonalnych leków immunosupresyjnych i/lub leków biologicznych.

W opublikowanym na łamach „BMJ Lupus Science & Medicine” badaniu analizowano rzeczywiste użycie GKS doustnych przez francuskich pacjentów z toczniem rumieniowatym układowym. Głównym celem badania było opisanie wykorzystania tych leków we Francji na poziomie krajowym, zgodnie z charakterystyką pacjentów, chorobami współistniejącymi i wykorzystaniem innych metod leczenia związanych z SLE. Dane do badania pozyskano z ogólnokrajowej bazy pacjentów.

W 2019 roku populacja z SLE we Francji liczyła 31 852 pacjentów. Spośród nich 48,3 proc. leczono doustnymi GKS. Średnia dzienna dawka wynosiła ≤5 mg/dzień u 35,9 proc., ponad 5 mg, ale <7,5 mg/dzień u 6,4 proc. i ≥7,5 mg/dzień u 6,0 proc. Stosowanie innych metod leczenia SLE było istotnie zwiększone u pacjentów otrzymujących wyższe dawki doustnych GSK. Potencjalne powikłania leczenia, w tym choroby sercowo-naczyniowe, infekcje i osteoporoza, były istotnie zwiększone u pacjentów z SLE otrzymujących ponad 5 mg doustnych GKS na dobę. Co ciekawe, 13,6 proc. pacjentów przyjmujących średnie dawki doustnych kortykosteroidów >5 mg na dobę nie było leczonych lekami przeciwmalarycznymi, immunosupresyjnymi ani biologicznymi w związku z SLE.

Podsumowując, odsetek pacjentów leczonych doustnymi kortykosteroidami ≥5 mg/dzień pozostaje niedopuszczalnie wysoki i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób współistniejących i wydatków na opiekę zdrowotną. Co uderzające, ponad 13,6 proc. pacjentów otrzymujących dawki glikokortykosteroidów >5 mg/dzień nie było leczonych lekami przeciwmalarycznymi, lekami immunosupresyjnymi ani żadnymi innymi biologicznymi metodami leczenia SLE. Wyniki te podkreślają potrzebę ścisłej kontroli choroby i lepszego wdrażania solidnych strategii oszczędzania GKS w SLE, zgodnych z najnowszymi zaleceniami EULAR z 2023 r. dotyczącymi SLE.