Memantyna może pomóc osobom z autyzmem

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) występują u ponad 2 proc. wszystkich dzieci i charakteryzują się między innymi trudnościami w komunikacji z innymi oraz w interakcjach społecznych. Badania wskazują, że u części osób z ASD występuje w mózgu nieprawidłowy poziom neuroprzekaźnika o nazwie glutaminian. Dlatego już wcześniej prowadzono badania nad skutecznością terapii wpływających na stężenie glutaminianu, np. memantyny, w łagodzeniu objawów autyzmu. Jednak ich wyniki były niejednoznaczne.

Autorzy najnowszej pracy – naukowcy z Massachusetts General Hospital w Bostonie (USA) – podejrzewali, iż mogło to wynikać z tego, że w badaniach stosowano niższe dawki memantyny oraz włączano do nich również pacjentów z trudnościami intelektualnymi. Dlatego najnowsze, trwające 12 tygodni badanie przeprowadzili wśród 42 pacjentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, sprawnych intelektualnie, w wieku od 8 do 18 lat. Z całej grupy badanie ukończyły 33 osoby, w tym 16 pacjentów otrzymujących memantynę i 17 otrzymujących placebo.

Autyzm będzie można wykryć wcześniej?U dzieci, u których w przyszłości zostanie zdiagnozowane spektrum autyzmu, już po narodzinach dochodzi do wielu zmian metabolicznych, związanych z kilkoma szlakami biochemicznymi. Odkrycie to sugeruje nowe możliwości wczesnego wykrywania autyzmu.

Dodatkowo u 37 pacjentów z ASD i 16 osób z grupy kontrolnej naukowcy przeprowadzili badania obrazowe mózgu, koncentrując się na rejonie przedniej kory zakrętu obręczy, który uczestniczy w regulacji zachowań społecznych oraz w procesowaniu emocji i jest bogaty w glutaminian.

U pacjentów, u których zastosowano memantynę, odnotowano istotną poprawę w zakresie zachowań społecznych (np. większe zaangażowanie w interakcje z innymi) w porównaniu z pacjentami, którzy otrzymywali placebo.

– Pacjenci, którzy zareagowali na memantynę, wykazywali poprawę kompetencji społecznych i zmniejszenie nasilenia objawów autyzmu, chociaż nadal występowały u nich łagodniejsze objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu – powiedział współautor pracy Gagan Joshi z Massachusetts General Hospital w Bostonie (USA).

Lek był ogólnie dobrze tolerowany, ale niektóre osoby doświadczały łagodnych skutków ubocznych, takich jak bóle głowy.

Ponadto w badaniu zaobserwowano, że osoby z ASD miały podwyższony poziom glutaminianu w specyficznym obszarze przedniej kory zakrętu obręczy w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej. Aż 54 proc. pacjentów z ASD miało wysoki poziom tego neuroprzekaźnika, a 46 proc. – średni.

Lawinowo rośnie liczba chorych na alzheimera– Musimy przygotować się na nadchodzące tsunami chorób neurozwyrodnieniowych i tak zorganizować system opieki i działań prewencyjnych, aby objął on całą populację już od najwcześniejszych lat życia – mówi prof. Alina Kułakowska, prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

Okazało się, że skuteczność memantyny różniła się w zależności od poziomu glutaminianu. Lepiej reagowali na nią pacjenci z wysokim poziomem tego neuroprzekaźnika. W ocenie naukowców oznacza to, że pomiary poziomu glutaminianiu w przedniej korze zakrętu obręczy mogą służyć jako wskaźnik pomocny w identyfikacji pacjentów z ASD, którzy odniosą korzyści z leczenia memantyną.

Zdaniem autorów pracy potrzebne są dalsze, szerzej zakrojone badania, które pozwolą ocenić skuteczność memantyny w większej populacji osób z ASD. Warto też sprawdzić, czy inne leki będące modulatorami glutaminianu mogą pomóc osobom ze spektrum autyzmu z wysokim poziomem tego neuroprzekaźnika.