Jak edukować w dziedzinie profilaktyki?

Dlaczego tak wielu Polaków wciąż nie korzysta z dostępnych, bezpłatnych badań profilaktycznych? Czy to brak świadomości, strach przed wynikami, czy może problem leży w sposobie, w jaki o profilaktyce się mówi? 

Przez ostatnie sześć miesięcy eksperci z różnych dziedzin – językoznawcy z czołowych uczelni, specjaliści od komunikacji i marketingu oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych – pracowali w zespole powołanym przez Fundację Rak’n’Roll, by odpowiedzieć na pytanie, jak mówić o profilaktyce, by rzeczywiście zachęcać do badań. Efektem ich pracy jest poradnik „Komunikacja dla zdrowia. Jak mówić i pisać o profilaktyce chorób”, który pokazuje, że infantylny ton, hermetyczny język czy komunikaty niedostosowane do konkretnych grup odbiorców znacząco ograniczają skuteczność działań profilaktycznych.

Jeden cel – troska o zdrowie

Z raportu Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej „Zdrowie w internecie” (publikacja z 2023 roku) wynika, że na 1182 respondentów aż 73 proc. uczestników ankiety wyraziło się negatywnie na temat dostępu do informacji o programach profilaktyki zdrowotnej w Polsce. Tylko niewielka część respondentów, jedynie 17 proc., wskazała, że dostęp do tych informacji jest wystarczający.

– W Fundacji Rak’n’Roll od wielu lat śledzimy losy komunikacji dotyczącej profilaktyki chorób, zwłaszcza onkologicznych. Widzimy ogrom intencji i pracy oraz niewspółmierne efekty. Wynika to z niewykorzystywania potencjału reklamy i marketingu społecznego w komunikacji, oraz z niewystarczająco wnikliwego podejścia do tematu tak specyficznego, jakim jest ludzkie zdrowie, nie mówiąc o chorobie. Jako organizacja pozarządowa staramy się łączyć potencjały ludzi i instytucji. Połączyliśmy naukowców i praktyków ze świata mediów oraz reklamy, by wspólnie wypracować skuteczne rozwiązania wzmacniające komunikację o zdrowiu. Wydamy je w formie narzędziownika. Niech posłuży wszystkim, którzy odpowiadają za realizację kampanii profilaktycznych i mają ambicję zwiększania ich skuteczności – mówi Jacek Maciejewski z Rak’n’Rolla.

Fundacja przypomina, że za profilaktykę zdrowotną w Polsce odpowiadają instytucje działające na poziomie krajowym i lokalnym. Kluczową rolę pełni Ministerstwo Zdrowia, które tworzy i koordynuje ogólnopolskie programy profilaktyczne. Ich realizacją zajmuje się m.in. Narodowy Fundusz Zdrowia, finansując badania przesiewowe, szczepienia i działania edukacyjne w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Za prowadzenie działań w obszarze profilaktyki chorób zakaźnych i promocji zdrowia odpowiada także Główny Inspektorat Sanitarny. Rekomendacje dla polityki zdrowotnej wypracowuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Realizację zadań z zakresu profilaktyki chorób mają obowiązek podejmować także samorządy, które odpowiadają za lokalne programy zdrowotne – np. szczepienia, badania profilaktyczne czy działania na rzecz walki z otyłością i uzależnieniami oraz lekarze POZ. Ważną funkcję pełnią także fundacje i organizacje pozarządowe, wspierające edukację zdrowotną i profilaktykę chorób przewlekłych.

Jak skuteczniej promować zdrowie w swoim otoczeniu?

Poradnik „Komunikacja dla zdrowia. Jak mówić i pisać o profilaktyce chorób”, przygotowany przez naukowców, językoznawców oraz ekspertów w obszarze komunikacji i marketingu, ma ułatwić podmiotom i instytucjom zajmującym się zdrowiem skuteczne informowanie i edukowanie społeczeństwa, by coraz więcej osób korzystało z dostępnych w Polsce programów profilaktycznych.

Materiał jest dostępny na stronie internetowej: https://komunikacjadlazdrowia.pl/.