Wczesna diagnoza SM – przełom dzięki nowemu markerowi w MR?

Postawienie pewnej diagnozy stwardnienia rozsianego (SM) w momencie wystąpienia pierwszych objawów klinicznych bywa trudne, a obraz rezonansu magnetycznego (MR) nie zawsze jest jednoznaczny, często przypominając inne choroby demielinizacyjne. Poszukuje się zatem nowych, bardziej specyficznych markerów radiologicznych, które mogłyby rozwiać te wątpliwości. Jednym z obiecujących kandydatów są tzw. PRLs, uznawane za wskaźnik przewlekle aktywnych, „tlących się” ognisk zapalnych. Najnowsze badanie opublikowane w „Neurology” ocenia ich przydatność diagnostyczną na najwcześniejszym etapie choroby.

Do prospektywnego, wieloośrodkowego badania włączono 78 pacjentów z klinicznym podejrzeniem choroby demielinizacyjnej. U wszystkich wykonano badanie MR mózgu (3 Tesle) z wykorzystaniem sekwencji obrazowania fazowego, które pozwala na uwidocznienie zmian typu PRL. Wartość diagnostyczną obecności PRLs porównano z ostatecznym rozpoznaniem postawionym na podstawie standardowych kryteriów McDonalda z 2017 roku.

Opisywane zmiany stwierdzono u prawie połowy (46 proc.) wszystkich badanych pacjentów, przy czym aż u 89 proc. z nich ostatecznie potwierdzono rozpoznanie stwardnienia rozsianego. Analiza wartości diagnostycznej wykazała, że kryterium obecności co najmniej jednej zmiany typu PRL pozwalało na zdiagnozowanie SM z dobrą czułością (86 proc.) i bardzo wysoką swoistością (90 proc.).

Jeszcze bardziej imponujące wyniki uzyskano, podnosząc próg diagnostyczny co najmniej do dwóch zmian typu PRL: choć czułość spadała (do 59 proc.), to swoistość wzrastała do poziomu 95 proc. – taki wynik niemal jednoznacznie potwierdza rozpoznanie SM. Co ciekawe, im krótszy był czas od wystąpienia pierwszych objawów do wykonania badania, tym większe było prawdopodobieństwo znalezienia PRLs.

Badanie to dostarcza silnych dowodów na to, że PRLs są częstym zjawiskiem już na najwcześniejszym, klinicznym etapie stwardnienia rozsianego. Co istotniejsze, ich obecność, zwłaszcza znalezienie dwóch lub więcej takich ognisk, jest wysoce swoistym markerem pozwalającym na precyzyjne odróżnienie SM od innych chorób mogących naśladować jego obraz kliniczny i radiologiczny. Włączenie oceny PRLs do standardowych protokołów MR może w przyszłości znacząco ułatwić i przyspieszyć postawienie prawidłowej diagnozy u pacjentów z pierwszymi objawami demielinizacji.