Trzy kroki do poprawy adherencji

W Senacie 28 lipca br. odbyło się drugie posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Adherencji. Tematem posiedzenia były propozycje rozwiązań legislacyjnych i organizacyjnych w zakresie adherencji.

– Celem spotkania jest określenie, co powinno stać się priorytetem naszych prac w najbliższym czasie. We wrześniu będą się spotykały podgrupy naszego zespołu, aby określić precyzyjnie już we współpracy z Ministerstwem Zdrowia i prawnikami konkretne rozwiązania dotyczące adherencji – powiedziała przewodnicząca zespołu senator Beata Małecka-Libera.

Podczas spotkania przedstawiciele trzech podzespołów ds. edukacji zdrowotnej i kształcenia, dostępności do dokumentacji medycznej oraz farmaceutów przedstawili swoje propozycje działań, które przygotowali po pierwszym spotkaniu zespołu.

Podczas posiedzenia wszyscy uczestnicy podkreślali, jak ważne jest, aby osoby kształcące się w zawodach medycznych uczyły się o adherencji w procesie leczenia. Wielu pacjentów nie ma świadomości, że choroby cywilizacyjne można i należy leczyć także wtedy, gdy nie ma jeszcze negatywnych skutków choroby.

Poprawa adherencji – wdrożenie rozwiązań do końca tego roku ►– Nieprzestrzeganie zaleceń lekarzy kosztuje system ochrony zdrowia 6 mld zł rocznie – powiedział w Senacie wiceminister zdrowia Marek Kos.

Prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, kierownik Centrum Badań nad Przestrzeganiem Zaleceń Terapeutycznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, podkreślił, że choroby przewlekłe to choroby, które wymagają systematycznego leczenia. Niestety takiej wiedzy nie ma wśród społeczeństwa. Dlatego potrzebne są jasne i klarowne rozwiązania, które pomogłyby całościowo zmienić podejście pacjenta do leczenia. 

– Współczesna medycyna wskazuje, aby leczyć choroby, które dla pacjentów stają się wirtualne, dlatego że są to choroby w zasadzie bezobjawowe. Mówimy o chorobach bardzo ważnych z punktu widzenia społecznego i zarazem kosztowych. Osoby z nadciśnieniem czy cukrzycą typu 2 potrzebują dożywotniego leczenia i mogą zrezygnować z tego leczenia, ponieważ choroba je nie boli. To jest podstawowy kierunek zmian, który chcę uruchomić w programie edukacyjnym skierowanym do społeczeństwa, głównie do osób w wieku średnim i zaawansowanym – powiedział ekspert.

– Leczenie systematyczne nie oznacza konieczności, ale korzyści. Nie jest to łatwe do wykonania, ale jest niezbędne do tego, aby uruchomić kaskadę systematycznego leczenia – podkreślił prof. Kardas.

Dodał, że pacjenci ze schorzeniami łagodnymi lub przewlekłymi mają problemy z przestrzeganiem zaleceń lekarskich, ale są to również pacjenci chorzy na nowotwory. – W praktyce okazuje się, że pacjenci onkologiczni nie przestrzegają zaleceń związanych z terapią w 50 procentach. Dlatego bardzo ważne jest edukowanie także lekarzy, aby potrafili rozpoznać pacjenta, który nie stosuje się do terapii lub pacjenta zagrożonego nieprzestrzeganiem zaleceń lekarskich – tłumaczył profesor.

– Stąd pomysł powstania takiego programu nauczania przeznaczonego dla profesjonalistów w trakcie szkolenia przeddyplomowego, ale również podyplomowgo zawierającego teorię oraz konkretne rozwiązania praktyczne – dodał ekspert.

Non-adherence wyzwaniem dla sektora ochrony zdrowia ►Według danych Światowej Organizacji Zdrowia zaledwie około 50 proc. pacjentów stosuje się do zaleceń terapeutycznych, co przekłada się na zwiększenie liczby hospitalizacji oraz wzrost kosztów dla systemu ochrony zdrowia.

Przewodnicząca Ogólnopolskiej Sekcji Prawa Farmaceutycznego Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego prof. Agnieszka Zimmermann powiedziała, że ważne jest, aby lekarze potrafili o adherencji rozmawiać z pacjentami. Światowa Organizacja Zdrowia  (WHO) przygotowała wytyczne do nauczania adherencji. Istotne, aby program nauczania studentów był spójny dla wszystkich medyków. 

Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, członek Rady do spraw Zdrowia Psychicznego prof. dr hab. n. med. Janusz Heitzman podkreślił, że bardzo ważne jest, aby pacjenci także czuli się świadomi, że od ich postawy zależy proces leczenia. Istotne jest także, aby sprawy adherencji dostrzegał Narodowy Fundusz Zdrowia, który mógłby wyceniać te działania w ramach świadczeń opieki zdrowotnej.

Dyrektor Centrum e-Zdrowia Małgorzata Olszewska podkreśliła, że w rozwiązania dotyczące wsparcia adhetencji wpisują się działania cyfrowe Centrum e-Zdrowia. Chodzi o narzędzia takie, jak e-profil pacjenta oraz zdalne monitorowanie pacjenta na odległość, funkcjonujące obecnie w dwóch zakresach specjalizacji: kardiologii i diabetologii.

Jak tłumaczyła, założeniem e-profilu jest to, aby lekarz oraz pacjent, poprzez Internetowe Konto Pacjenta, miał dostęp do historii wystawionych recept.

– Wiele danych mamy już w systemie tylko nie zawsze są one kompletne i całościowe. To jest jednak pierwszy krok ku temu, żeby pacjent i lekarz widzieli na tym profilu informacje dotyczące skierowań, zdarzeń medycznych oraz tych wszystkich informacji, które płyną z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jest to zapewne wyzwanie przyszłości, aby tymi danymi się wymieniać i je integrować między systemami bez konieczności pozyskiwania tych danych z wielu źródeł – tłumaczyła dyrektor CeZ.

Mówiąc z kolei o narzędziu, jakim jest analiza zdrowia pacjenta, Olszewska przekazała, że CeZ pracuje nad alertami dotyczącymi nieprawidłowości lub istotnych zdarzeń w danych pacjenta. – Liczymy na cenne państwa podpowiedzi w zakresie informacji, jakie narzędzie to powinno pacjentom zakomunikować – zwróciła się do ekspertów, zaznaczając, że e-profil pacjenta wpisuje się w zarówno w edukację, jak i promocję dbania o własne zdrowie. Lekarzom umożliwi szybki dostęp do najważniejszych i aktualnych danych medycznych pacjenta. Wdrożenie e-profilu planowe jest na przyszły rok. 

Prof. dr hab. Agnieszka Tycińska z Kliniki Kardiologii i Chorób Wewnętrznych z Oddziałem Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku zaapelowała, aby Elektroniczna Dokumentacja Pacjenta (EDP) została scalona z IKP.

Prof. Aleksander Prejbisz z Narodowego Instytutu Kardiologii Kardynała Stefana Wyszyńskiego – Państwowego Instytutu Badawczego zgodził się z tą tezą i przytoczył swoje doświadczenia. – Bardzo często pacjenci nie pamiętają, jakie leki przyjmują i ile z nich już wykorzystali. Wydłuża to proces postawienia diagnozy – wskazał specjalista. 

Kolejne posiedzenie zespołu zaplanowano na wrzesień.