Wyzwania przy leczeniu analogami GLP-1

W ostatnich latach leczenie otyłości zostało zrewolucjonizowane dzięki wprowadzeniu agonistów receptorów GLP-1, takich jak semaglutyd i tyrzepatyd. Leki te nie tylko wspomagają redukcję masy ciała, ale są również skuteczne w leczeniu cukrzycy typu 2 i dyslipidemii, co czyni je wyjątkowo cennym narzędziem w praktyce klinicznej. Ich stosowanie wiąże się jednak także z określonymi ograniczeniami i działaniami niepożądanymi, które wymagają świadomego i zindywidualizowanego podejścia.

Na łamach „JAMA” opublikowano przegląd, w którym podsumowano najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem agonistów GLP-1 oraz przedstawiono praktyczne strategie postępowania.

Najczęstsze działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego to:

• nudności (33–44 proc.),
• biegunka (23–31 proc.),
• wymioty (11–25 proc.),
• zaparcia (17–23 proc.)
• niestrawność (9–10 proc.).

Objawy te mają zazwyczaj charakter łagodny do umiarkowanego i pojawiają się głównie w ciągu pierwszych 48 godzin od rozpoczęcia leczenia lub po zwiększeniu dawki. Aby zmniejszyć ryzyko nietolerancji, terapię należy rozpoczynać od najniższej dawki (semaglutyd 0,25 mg, tyrzepatyd 2,5 mg), pamiętając, że celem jest dawka skuteczna i dobrze tolerowana, a nie najwyższa dostępna. Utrzymujące się dolegliwości wymagają wolniejszego zwiększania dawki, redukcji lub czasowego przerwania leczenia.

Ze względu na działanie leków hamujące apetyt pacjenci mogą spożywać zbyt małe ilości wartościowych składników odżywczych. Dlatego niezbędne jest edukowanie chorych w zakresie bilansowania posiłków oraz – w razie potrzeby – kierowanie ich do dietetyka. Aktywność fizyczna (szczególnie ćwiczenia aerobowe i oporowe) jest kluczowym uzupełnieniem farmakoterapii i zmniejsza ryzyko sarkopenii.

Utrata masy ciała różni się w zależności od pacjenta i nie zawsze odpowiada wynikom badań klinicznych (średnio: semaglutyd ok. 15 proc., tyrzepatyd ok. 21 proc. ubytku masy ciała). Bezpieczne tempo redukcji to 0,23–0,91 kg tygodniowo. Każda wizyta kontrolna powinna obejmować ocenę diety, aktywności fizycznej, jakości życia, zdrowia psychicznego i parametrów metabolicznych. U osób od 65. r.ż. należy monitorować siłę i funkcję mięśni – w przypadku ich pogorszenia zaleca się zwiększenie podaży białka (co najmniej 1,3 g/kg/dobę) i systematyczne ćwiczenia oporowe.

Otyłość jest przewlekłą, wieloczynnikową chorobą, której leczenie wymaga kompleksowego i długoterminowego podejścia. Terapia agonistami GLP-1 otworzyła nowe możliwości, jednak jej skuteczność i bezpieczeństwo zależą od indywidualizacji dawkowania i modyfikacji w razie działań niepożądanych. Należy pamiętać o równoległych interwencji w zakresie stylu życia (dieta, aktywność fizyczna) oraz monitorowaniu stanu odżywienia i zdrowia psychicznego. Niezbędna jest również współpraca zespołu terapeutycznego (lekarz, dietetyk, psycholog).

Właściwie prowadzona terapia analogami GLP-1 może przynieść pacjentom nie tylko znaczną redukcję masy ciała, ale także poprawę kontroli metabolicznej i jakości życia – pod warunkiem że będzie traktowana jako element całościowego planu leczenia otyłości.