Niby wiemy... ale wciąż tyjemy

Raport „Społeczny obraz otyłości” powstał – jak wyjaśnił jego współautor prof. Mateusz Jankowski – w odpowiedzi na niebezpieczny trend: od 1990 r. odsetek dorosłych żyjących z chorobą otyłościową wzrósł dwukrotnie, a odsetek nastolatków z otyłością zwiększył się czterokrotnie.

– Dane epidemiologiczne są alarmujące: aż 56 proc. dorosłych Polek i Polaków zmaga się z problemem nadmiernej masy ciała, a choroba otyłościowa dotyczy nawet 9 mln mieszkańców Polski – podkreślił naukowiec.

Dodał, że zgodnie z prognozami, do 2035 r. ponad 35 proc. dorosłych mężczyzn i ponad 25 proc. kobiet w Polsce będzie chorych na otyłość, która oprócz skutków zdrowotnych wywołuje również poważne skutki społeczne i ekonomiczne.

86 proc. badanych postrzega otyłość jako poważny problem zdrowotny

Z raportu wynika, że zdecydowana większość dorosłych mieszkańców Polski (85 proc.) postrzega otyłość jako chorobę i deklaruje, że choroba otyłościowa jest ważnym problemem zdrowotnym w naszym kraju (86 proc.). Przy czym to kobiety częściej niż mężczyźni postrzegają otyłość jako chorobę i problem społeczny.

Ankietowani w większości prawidłowo diagnozowali czynniki sprzyjające otyłości, które są zależne od stylu życia: brak aktywności fizycznej (82 proc.) i nieprawidłowo zbilansowana dieta (74 proc.). Ale ponad połowa badanych dostrzega także rolę czynników hormonalnych (69 proc.) i genetycznych (66 proc.) w rozwoju otyłości.

Pacjenci z chorobą otyłościową potrzebują skutecznych terapiiLiczba osób z nadwagą zwiększa się z roku na rok. Z dostępnych danych wynika, że na chorobę otyłościową cierpi już co trzeci dorosły i niemal co dziesiąty nastolatek. Jeżeli nic nie zrobimy, za 10 lat ten problem może dotyczyć aż 40 proc. Polaków.

Tylko połowa badanych wie, że otyłość można leczyć operacyjnie

Nieźle wypada także wiedza badanych na temat powikłań choroby otyłościowej: 81 proc. łączy otyłość z cukrzycą typu 2, 79 proc. – z nadciśnieniem, 74 proc. – z niewydolnością serca, a 65 proc. – z chorobą zwyrodnieniową stawów. Gorzej jest z wiedzą dotyczącą powiązań otyłości z obturacyjnym bezdechem sennym, zaburzeniami endokrynologicznymi i rozrodczości (zespół policystycznych jajników).

Odpowiadając na pytania dotyczące walki z otyłością, badani wskazywali na modyfikację stylu życia w postaci zmiany diety i zwiększenia aktywności fizycznej. Jednak wykazywali niski poziom wiedzy na temat roli wsparcia psychologicznego jako metody wspomagającej.

Przy czym tylko połowa była świadoma możliwości operacyjnego leczenia otyłości (chirurgia bariatryczna), a co trzeci dorosły mieszkaniec Polski wiedział o możliwości zastosowania u chorych na otyłość leków wspomagających redukcję masy ciała.

Współautorka badania dr n. med. Justyna Grudziąż-Sękowska podkreśliła, że postawy wobec akceptacji otyłości są w polskim społeczeństwie bardzo podzielone. 46 proc. mieszkańców Polski deklarowało poparcie dla akceptacji nadwagi i otyłości jako różnorodności sylwetek, a 34 proc. było przeciwne.

– Kobiety istotnie częściej niż mężczyźni postrzegają otyłość jako chorobę, natomiast mężczyźni częściej postrzegają otyłość jako brak zainteresowania własnym zdrowiem – zaznaczyła, dodając, że najniższy poziom akceptacji osób z chorobą otyłościową występuje wśród najmłodszych respondentów (18–29 lat).

40 proc. osób postrzega otyłość jako powód do wstydu

Generalnie jednak osoby z otyłością są w Polsce stygmatyzowane. Ponad 40 proc. dorosłych postrzegało otyłość jako powód do wstydu i skutek braku zainteresowania własnym zdrowiem, przy czym mężczyźni częściej niż kobiety wyrażali takie poglądy.

Autorzy badania podkreślili, że należy dążyć do wypracowania rozwiązań systemowych, które zapewniłyby chorym w Polsce dostęp do kompleksowej i koordynowanej opieki zdrowotnej obejmującej: wsparcie w zakresie zmiany zachowań żywieniowych, podejmowanie aktywności fizycznej, wsparcie psychologiczne i konsultację dietetyczną, a w wybranych przypadkach również dostęp do świadczeń z zakresu chirurgii bariatrycznej i farmakoterapii.

Jednocześnie wskazali, że istnieje potrzeba dalszego wdrażania działań edukacyjno-informacyjnych mających na celu zwiększenie poziomu świadomości społecznej na temat choroby otyłościowej, jej przyczyn i skutków.

Dla kogo refundacja leków na otyłość? ►– Leki zarejestrowane do leczenia otyłości, takie jak tirzepatyd, nie tylko pomagają zredukować masę ciała, lecz także poprawiają rokowanie chorych, zmniejszają ryzyko cukrzycy, zawałów i udarów – powiedziała Alina Kuryłowicz.

Potrzebne są działania edukacyjne i rozwiązania legislacyjne

– Szczególną uwagę należy zwrócić na działania edukacyjne dotyczące roli stylu życia w rozwoju choroby otyłościowej oraz wpływu modyfikacji stylu życia na zmniejszenie masy ciała – podkreśliła dr Grudziąż-Sękowska. Jej zdaniem potrzebne są także zmiany legislacyjne wspierające zdrowe wybory żywieniowe i aktywność fizyczną oraz systemowe zapewniające realną pomoc osobom żyjącym z otyłością.

Zdaniem specjalistki należałoby rozważyć wdrożenie interwencji legislacyjnych, mających na celu wspieranie prozdrowotnych wyborów w zakresie diety, w tym ograniczenia konsumpcji wysokoprzetworzonej żywności, nasyconych kwasów tłuszczowych, wysokosłodzonych napojów, szczególnie wśród dzieci i młodzieży.

Autorzy raportu podkreślili, że skuteczne przeciwdziałanie otyłości może przynieść wymierne korzyści, m.in. zmniejszyć śmiertelność z powodu chorób serca i nowotworów, a także znacząco poprawić jakość życia całego społeczeństwa.

Zauważają także, że działania ograniczające częstość występowania nadwagi i otyłości powinny być jednym z priorytetów zdrowia publicznego w Polsce.

Podstawą do opracowania raportu „Społeczny obraz otyłości” było badanie opinii publicznej przeprowadzone w maju 2025 r. wśród ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1088 dorosłych mieszkańców Polski w wieku 18–99 lat.

Przeczytaj także: „Wysokie BMI kobiety może zaważyć na przebiegu porodu i zdrowiu dziecka”.