Dostęp doszpikowy czy dożylny w pozaszpitalnym NZK?
Pozaszpitalne zatrzymanie krążenia pozostaje jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie i stanowi ogromne wyzwanie kliniczne. Skuteczność działań resuscytacyjnych zależy nie tylko od szybkości rozpoczęcia resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) i defibrylacji, lecz także od możliwości szybkiego podania leków zgodnie z wytycznymi. W tym kontekście niezwykle istotne znaczenie ma wybór optymalnego dostępu naczyniowego.
Zarówno droga dożylna, jak i doszpikowa są stosowane rutynowo, jednak ich względna skuteczność w warunkach pozaszpitalnych pozostawała dotychczas niejednoznaczna.
Na łamach „The New England Journal of Medicine” opublikowano wyniki dużego randomizowanego badania klinicznego, które porównało skuteczność początkowych prób uzyskania dostępu naczyniowego doszpikowego i dożylnego u dorosłych z nieurazowym nagłym zatrzymaniem krążenia (NZK) poza szpitalem. Pierwszorzędowym punktem końcowym był trwały powrót spontanicznego krążenia, a drugorzędowymi – przeżycie po 30 dniach oraz przeżycie z korzystnym rokowaniem neurologicznym.
Spośród 1506 zrandomizowanych pacjentów do analizy włączono 1479 – 731 w grupie doszpikowej i 748 w grupie dożylnej. Skuteczne uzyskanie dostępu naczyniowego w ciągu dwóch prób osiągnięto u 92 proc. pacjentów w grupie doszpikowej i u 80 proc. w grupie dożylnej. Trwały powrót spontanicznego krążenia wystąpił odpowiednio u 30 proc. i 29 proc. pacjentów. Po 30 dniach przeżyło 12 proc. pacjentów z grupy doszpikowej i 10 proc. z grupy dożylnej, a korzystny wynik neurologiczny odnotowano odpowiednio u 9 proc. i 8 proc. Różnice te nie były istotne statystycznie.
Podsumowując, wybór początkowego dostępu doszpikowego lub dożylnego nie wpływał znacząco na długoterminowe przeżycie czy wyniki neurologiczne u pacjentów z pozaszpitalnym NZK. Jednocześnie dostęp doszpikowy okazał się szybszy i skuteczniejszy w uzyskaniu drogi podania leków, co ma istotne znaczenie w warunkach nagłych, gdzie liczy się każda minuta. Wyniki badania wspierają konieczność szerokiego szkolenia personelu medycznego w zakresie stosowania dojścia doszpikowego oraz zapewnienia dostępności odpowiedniego sprzętu w zespołach ratownictwa medycznego.
